Abraham Maslow ve çöp toplayan yaşlı kadın
Eklenme Tarihi: 27 Nisan 2013, 14:29
Ülkemde istek ve hayalleri, temel fizyolojik ihtiyaçlarının karşılanmasının ötesine geçememiş milyonların davranış biçimlerini açıklayacak mazeret arayışı benimkisi.
Kötü yaşam koşulları, yılları katlanmış olarak insanın yüzüne resmedebiliyor bazen. Bu nedenle kaç yaşında olduğunu kestirmek zor.
Kırış kırış yüzüne bakacak olursak ben onun 70 yaşında olduğunu söyleyebilirim. Ama belki de gerçek yaşı 50 dir, bilemem.
Alnını bir bez parçasıyla sarmış. Başında, koyu renk, koyu olduğu halde kirli olduğu belli bir başörtüsünü soğuktan korunmak için boğazını da kapatacak şekilde sımsıkı sarmış.
Üzerinde eski bir erkek ceketi, düğmeleri sımsıkı iliklenmiş.
Elinde parmak uçları delik yün bir eldiven.
Burnu kıpkırmızı. Soğuktan küçük gözleri daha da kısılmış, küçülmüş sanki.
Tekerlekli ve üzerinde kocaman bir çuval geçirilmiş çöp arabasını her çöp bidonunun yanına dikiyor ve derin araştırmalarına başlıyor.
Ve ben onu her gördüğümde, onun en büyük hayalinin ne olduğunu merak ediyorum.
Acaba hayalleri var mı? Ve bu hayallerinin sınırı ne kadar?
Çocukluğundan itibaren, hayalleri ve istekleri temel ihtiyaçlarının karşılanmasının ötesine geçebilmiş mi acaba?
Güzel bir genç kız mıydı gençliğinde?
Âşık oldu mu hiç?
Sevdi mi? Sevildi mi? En çok kimi? Ve en çok, kimler onu?
Ailem ya da arkadaşlarım dediği bir sosyal çevrenin ne kadar içerisinde?
Müzik onun için ne ifade ediyor?
Ve neyi kaybederse en çok üzülür? Kaybedecek bir şeyi var mı?
Onu gururlandıracak en önemli yaptığı iş nedir örneğin?
Bir sürü soru geçer kafamdan. Merak ederim işte.
Aslında bu sorularım, sadece ona ait de değil.
Bazen kalabalıklar içerisinden birisine takılır gözüm.
Bu bazen bakımsız görüntüsü ile genç bir delikanlı olur, bazen arabamız ışıklarda durduğunda kucağında çocukla elindeki tespihleri satmaya çalışan orta yaşlı bir roman vatandaş.
Bazen de tartı aletiyle soğukta, sabahtan akşama bir kaldırımda oturan yaşlı bir adam.
Ülkemde istek ve hayalleri, temel fizyolojik ihtiyaçlarının karşılanmasının ötesine geçememiş milyonların davranış biçimlerini açıklayacak mazeret arayışı benimkisi.
Ne yazık ki bu milyonların varlığı ve sayılarının her geçen gün artması, gelir dağılımındaki zengin fakir uçurumunun derinleşmesi, hem demokrasinin hem de sosyal kültürel gelişmenin, toplumsal kaynaşmanın önündeki en büyük engeldir.
Temel fizyolojik ihtiyaçlar deyince, üniversitede birçok kereler derslerde karşımıza çıkan Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi geliyor aklıma.Sosyal, kültürel, politik kaygılarımızı bu kuram ile ne kadar ilişkilendirebiliriz acaba?
Abraham Maslow’a göre ihtiyaçlar, insan davranışlarını belirleyen en önemli etmendir. Ve insanların ihtiyaçları belirli bir hiyerarşik sıra izler. Şöyle ki;
—Fizyolojik ihtiyaçlar: Yeme, içme, barınma vs.
—Güvenlik ihtiyaçları: Kendini güven ve emniyet içinde ve tehlikeden uzak hissetmek
Bunlar insanların temel ihtiyaçları, birincil ihtiyaçlarıdır.
—Ait olma ve sevgi ihtiyaçları: Başkaları ile ilişki kurmak, kabul edilmek ve bir yere ait olmak, sevmek ve sevilmek
—Değer ihtiyaçları: Prestij, başarı, yeterli olmak ve başkalarınca benimsenip tanınmak.
—Kendini gerçekleştirme ihtiyaçları: Kişinin amacını gerçekleştirmesi ve potansiyelini ortaya çıkarması, kişisel tatmin, kişisel başarı, bilimsel buluşlar ya da belirli bir sanat dalında yapmış olduğu faaliyetler
Maslow’a göre; fizyolojik ihtiyaçlardan başlamak üzere, her düzeydeki gereksinim karşılandığı zaman ancak sıra bir sonrakine gelir. Ve kişinin davranışlarının belirleyicisi de o andaki yaşadığı ihtiyaçlarıdır.
Açlık çeken bir insanın, sosyal sorunlarla veya çevre sağlığıyla veya sanatla ilgilenmesini bekleyemeyiz.
Veya güvenlik ihtiyacını karşılayamamış insanlardan, kendilerini geliştirme, topluma yeni değerler üretme konusunda duyarlılık bekleyemeyiz.
Kişi öncelikle sahip olduğu belirli ihtiyaçları gidermeye yönelik bir davranış biçimi geliştirecektir.Ve onu herhangi bir eyleme yönlendirecek, motive edecek hareket tarzı da bu ihtiyaçlarıdır.
Bu aynı zamanda şu anlama da geliyor. Temel gereksinimlerini karşılayamayıp umutsuzluğa kapılmış topluluklar, 3., 4. ve 5 sıradaki ihtiyaçları ikinci plana atıldığı için, temel gereksinimleri karşılanacağı vaat edilerek kolaylıkla kandırılabilir ve etik dışı işlere yönlendirilebilir.
Bugün birçoğumuzun hayret ve endişeyle “neler oluyor, neden oluyor” dediğimiz toplumsal, politik gelişmelere bir de bu gözle bakalım.
İşte çöp toplayan yaşlı kadının görüntüsüyle aklımdan geçenler.
Tijen Taşlı - Milliyet Blog
Yorumlar